Adnan Hatipoğlu / Baş Yazar

Anadolu basını bir çıkmazda.

Hemen her ilde ve ilçede aynı durum söz konusu.

İlan gelirleri yetersiz, özel ilanlar ya hiç yok, yada yetersiz düzeyde, gazete satışları da çay masrafını dahi kurtarmıyor.

O yüzden son yıllarda mahalli gazete sayıları azaldıkça azaldı.

Bu ülke ekonomisine olumsuz bir katkı yaptı.

Şöyle ki; çoğu yerde her gazete en az 4 kişiyi istihdam ederdi, bazı yerlerde de 6 kişi.

Örneğin kentimizde 11 yerel gazete vardı. Toplamda 44 kişi çalışır ve SSK ile vergileri ödenir ve ayrıca istihdama da büyük katkısı olurdu.

Çünkü bunlar sürekli çalıştıklarından işgücü açığı olmuyordu.

Bize en yakın kent olan Van’da ise 12 gazete vardı. Bunların her birisinde 6 kişi istihdam edilirdi.

Şimdi kentimizde 2016 yılında gazeteler masraflarını karşılamayınca birleştiler ve iki gazete çıkararak  yayın hayatını ortak olarak sürdürmek zorunda kaldılar.

Van ilinde ise sayı 6 gazeteye düştü.

Yani sadece iki kentimizde toplamda 72 gazeteci-gazete çalışanı işsiz kaldı.

Bu hem ülkemizdeki işgücü sayısına etki ediyor, hem de işsiz kalanlara iş bulunamadığı için fakirlik ve yoksulluk arttıkça artıyor.

Aslında hükümet yerel gazetelere zamanında destek çıksaydı,-gerek ilan fiyatlarının makul bir seviyeye çıkarılması gerekse gazetelere SSK ve vergi desteği ile kurumların ilan ve reklamları çoğaltılıp verilebilirdi.

Ötesinde yerel gazeteler bir şehrin aynası ve çok sesliliğin göstergesidir.

Ne kadar çok gazete varsa o kadar ayrı düşünce ve haber olur.

Şimdi gelinen noktada kentimizde 11 gazeteden sayı ikiye düşmesine rağmen maalesef alınan ilan ve reklam gelirleri bu iki gazete ortaklarına önemli bir oranda fayda sağlamadığını, alınan ilan ve reklam gelirlerinin yüzde doksanı çalışanların maaş ve sigorta ile vergilerine ancak yettiğini buradan üzülerek ifade etmek isterim.

Yani şu anda 4 çalışanı olan bir gazetenin aylık gideri ortalama l5-l6 bin lira düzeyindedir.

Bu da değil gazete sahiplerinin ev geçindirmesine alınan ilan ve reklamların işçi maaşlarını da bazen karşılamadığını yani tabiri caiz ise gazetelerin zarar ettiklerini, devletin buna çözüm bulması gerektiğini ifade etmek isterim.

Yıl boyu arkadaşlarımızın 5-10 bin lira gibi çok düşük bir gelire sahip olunduğunu, yani gazete sahipliğinin hiçte önemli bir yatırım olmadığını, tabiri caiz ise yerel deyimle ‘’Hançerin hançeri var’’ deyimine cuk gibi oturuyor.

Hükümet ülkemizin 81 vilayetinde bulunan yerel gazetelerin sorunlarını çözmek zorunda.

1-Resmi kurumlara olan ödemeler en az bir yıl süre ile ertelenmeli.

2-Toplumu yakından ilgilendiren belediye meclis ve encümen kararları ile il genel meclisi ve hizmet birlikleri karar ve duyuruları resmi ilan olarak her şehirde yerel gazetelerde yayımlanmalı.

3-Köylere Hizmet Götürme Birliğinin ilanları yerel gazetelerde resmi ilan olarak yayımlanmalı.

4-Toplumsal mesaj içeren kamu duyuruları ilgili bakanlıkça resmi ilan olarak yayımlanmalı. 

5-Yerel medyanın dijital dönüşümünde kullanılmak üzere teknolojik altyapı için bir kısmı hibe bir kısmı düşük faizli kredi imkanı sağlanmalı.

6-Gazete basımında kullanılan kağıt, kalıp, mürekkep gibi ithal malzeme maliyetlerinin kur artışlarından etkilenmemesi sağlanmalı ve gümrük vergileri tamamen sıfırlanmalı, ötesinde bu malzemelere ait KDV oranlarının ya sıfırlanmalı, ya da yüzde 1 olarak yeniden düzenlenmeli diye düşünüyorum.

7-Çalışanların SSK keseneklerinin yarısının devlet tarafından ödenmesi.

8-Vergi ve stopaj kesintilerinin kaldırılması.

Bu vesile ile 11 gazeteden 2 gazeteye düşmüş, onda da gazete ortaklarının evlerine en fazla iki-üç ayda bir ancak bir ekmek götürebildiği bir yayının kapanmaması halkın ve haklının yanında olan sesi olan gazetelerimizin yayın hayatının sürdürebilir olması için hem devletin hem de Hakkarililerin gazetelerine sahip çıkması gerektiğini düşünüyorum.