Zeki Dara Hakkari İl Sesi. Com
Hakkâri düğünlerinde davul, zurna ile pîk veya bilul denen kaval dışındaki müzik aletleri pek kullanılmaz, halaylar stran adı verilen, karşılıklı söylenen türkülerle çekilir. Bu türküler Hakkâri insanı için hala vazgeçilmezliğini koruyor.
Hakkâri sözlü kültüründe önemli bir yere sahip stran’ların her birinin ayrı bir hikâyesi var. Bunların yine her biri değişik bir halayla birlikte söylenir.
El ele tutuşulan, kol kola girilen veya eller önde omuz omuza durarak çekilen bu halaylarda yüzlerce kişi yer alır. Dengbêjler ve stranbêjler saatlerce durmadan şarkılar söyler, halay çekenler ise hep bir ağızdan bu şarkılara karşılık verir.
Yıllar önce Hakkari kent merkezine yerleşen Çukurca Madenli Köyü dengbêj ve stranbêjler ise; Hespê Beyzade, Sêva Sorê, Bilêcan Û Bilêcan, Elo Dino, Lêlê Weso, Celeban Û Celeban, Hay Beyne Beyne Evdalo Mal Û Beyne, ,Momınê Hede Hede Moma Daye, Mem Ebasî gibi stranlar ile düğünlere renk katıyor.
Kimi zaman bir aşk hikayesi, kimi zaman bir savaşı yada kavgayı konu alan stranlar büyük ilgi ile dinleniyor. Düğün ve diğer özel günlerde oyun havaları, heyranok ve pazyizok sözlü geleneğe dayalı eserler yaşatılıyor.
Dengbejlik geleneğini düğünlerde yaşatmaya çalıştığını anlatan Sıddık Sayır, bu kültürün dedesinden, babasına kaldığını ve kendisinin de çocuğuna bırakacağını söylüyor.
Kültürünü taşımanın gurunu yaşadığını ifade eden Sayır, ‘’Düğünlerimizde sürekli bu şarkıları arkadaşlarımız ile beraber söylüyoruz. Bu klamlar hiçbir zaman yazılı olarak bizlere kalmadı. Bizler sözlü olarak devr aldık bu kültürü yaşatmaya çalışıyoruz. Her ne kadar şimdiki düğünler orkestra ile çalınsa da bizlere zevk vermiyor. Elimizden gelene kadar bu kültürü yaşatmaya çalışacağız" ifadelerini kullandı.
Dengbejlerde Muhsin Sayın ise akrabalarının en güzel günlerinde her zaman bu eserleri söylediğini ifade etti.
Özelikle oyun havalarından 3 kişinin söylediği 3 kişinin ise tekrar ederek halaylarda yüzlerce insanı birlikte halay çekmesini sağladıklarını belirten Sayın şöyle devam etti: "Dengbejlik kültürünü taşıyıcı olduğum için çok mutluyum. Bu kültür yavaş yavaş unutulmaya yüz tutuyor. Bizler bu kültürü yaşatmak için sürekli özel günlerde bu yaşanmış hikayeleri farklı formlarda dile getiriyoruz. Eskiden köye yaşadığımızda düğünler çok uzun sürüyordu ve farklı bir eğlencemiz yoktu. Uzun gecelerde bu klamları ve stranları söylüyorduk. Bizler bu geleneklerin devam etmesi için bugün kentin her yerinden düğünlerde yerel kıyafetleri giyerek devam ettiriyoruz. Umarım bu Dengbejlik kültürü hiç bir zaman kaybolmaz"
