Ülkemizde yaklaşık 12 milyon emekli bulunuyor. Kimi SSK'dan kimi Bağ-Kur'dan kimi de Emekli Sandığı'ndan emekli oluyor. Bu nedenle zam sistemleri farklı. Maaşlar da çalışırken yapılan ödemelere göre belirlendiğinden değişiklik gösteriyor. Çalışanlardan emeklilikle, emeklilerden de zam ve ödemelerle ilgili pek çok soru geliyor. EMEKLİ MAAŞI NASIL HESAPLANIYOR?Öncelikle çalışırken ödenen primler emekli maaşında belirleyici. Aylık bağlama oranları da emekli maaşında etkili oluyor. Emekli maaşı hesabında 3 ayrı dönem dikkate alınıyor. 2000'e kadar olan dönem, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası. Aylık bağlama oranları farklılık gösterdiğinden, bu 3 dönem için ayrı ayrı hesaplar yapılıyor. Yine 2000 yılı öncesinde gösterge hesabı yapılırken, şimdi refah payları da ekleniyor. Ancak her 2 hesap türünde de emekli maaşını belirleyen en önemli unsur çalışırken ki aylık brüt kazanç oluyor.EMEKLİ MAAŞI NASIL ARTIRILIR?Emekli maaşı ancak çalışırken artırılabilir. Bu nedenle imkan varsa, emeklilik planınızı 8-10 yıl öncesinden yapın. Böylece alacağınız maaşı daha da artırabilirsiniz. Çünkü emekli maaşı hesaplanırken, kazançların tamamına bakılıyor. Çok çalışmak ya da çok fazla prim günü olmak tek başına maaşı etkilemiyor. Burada brüt maaş yani prime esas kazanç önemli. Gerçek maaşınızın bordroda olmasına özen gösterin. Asgari ücretten gösterilmesine razı olmayın. Ayrıca düzenli nakit ödemeleriniz varsa (ikramiye, prim, kira yardımı vs), bunların da brüt kazanca eklenip eklenmediğine dikkat edin. Eğer imkanınız varsa birden fazla yerde sigortalı çalışmak prime esas kazancınızı yükseltecektir. Bağ- Kur yerine SSK'dan emekli olmak da daha avantajlı. SSK'dan emekli olma imkanınız bulunuyorsa; isteğe bağlı sigorta, tarım SSK, tarım Bağ-Kur, zorunlu Bağ-Kur seçeneklerini ikinci planda tutun. Son 3.5 yılda (bin 261 gün) SSK'lı olursanız, emekliliğiniz SSK şartlarından hesaplanır. Ayrıca ister SSK'lı olun ister Bağ-Kur'lu, son 3.5 yılda tavandan kazanç bildirilirse, tavandan bildirilen her ay için ileride alınacak emekli aylığı yaklaşık 15-20 lira artar. 3.5 yılda tavandan kazanç bildirenlerin maaşında 800 liraya yakın artış görülebilir.EMEKLİ ZAMLARI NASIL BELİRLENİYOR?Emekli olduktan sonra zam oranları kurumlara göre farklılık gösteriyor. SSK ve Bağ-Kur emeklilerine, yasaya göre Ocak ve Temmuz aylarında bir önceki 6 aylık dönemde gerçekleşen enflasyon (TÜFE) kadar zam yapılıyor. Örneğin; Ocak 2018 zammını, 2017'nin Temmuz-Aralık döneminde gerçekleşen yüzde 5.69'luk enflasyon belirledi. Memur emeklilerinin zammı ise memurlarla birlikte 2 yılda bir yapılan toplu sözleşmede belirleniyor. Maaşlara toplu sözleşmede belirlenen zamlar yapılıyor, ayrıca 6 aylık enflasyon bir önceki zam oranının üzerinde çıkmışsa, aradaki fark da maaşlara yansıtılıyor. Örneğin; toplu sözleşme kapsamında Ocak 2018 zammı yüzde 4... Ayrıca 2017'nin ikinci yarısındaki enflasyon 5.69 çıkıp geçtiğimiz Temmuz ayındaki yüzde 4'lük zammı aştığından, yüzde 1.69'luk fark da bu ay zamma eklendi. Böylece memur emeklilerin Ocak 2018 zammı yüzde 5.69'a çıktı. Ocak zamları da e-devlet'e yüklendi.EMEKLİ MAAŞLARINA YILDA KAÇ KEZ ZAM YAPILIYOR?SSK ve Bağ-Kur emeklilerine yılda 2 kez zam yapılıyor. Memur emeklileri de genellikle Ocak ve Temmuz'da olmak üzere 2 kez zam alıyor. Bu, toplu sözleşmede belirleniyor. Ayrıca yasal düzenlemeler yapıldığında ekstra zamlar da söz konusu oluyor.ZAMLI ÖDEMELER SSK'LILARLA BAŞLIYOREmeklilere zamlı maaş ödemeleri bu hafta çarşamba günü başlıyor. Ödemeler SSK emeklileriyle start alıyor. Maaşlarını her ayın 17'si ile 26'sı arasında aldıklarından, zamlı ödemeleri ilk alan SSK emeklileri olacak. Tahsis numarasının son rakamı 9 olanlar ayın 17'sinde, 7 olanlar da ayın 18'inde zamlı maaşlarını ceplerine koyacak. Bağ-Kur emeklilerinin ise zamlı maaş ödemeleri ise SGK mevzuatı kapsamında ayın 25'inde başlayacak. Tahsis numarasının son rakamı 9, 7 ve 5 olanlara zamlı maaş ödemeleri 25 Ocak'ta gerçekleştirilecek. Bağ-Kur'lular, tahsis numarasının son rakamına göre ayın 29'una (28 Ocak pazar gününe denk geldiği için) kadar zamlı maaşlarını ceplerine koyacak. Memur emeklilerinin ise maaş alma günleri her ayın 1'i ile 5'i arasında. Bu ay memur emeklileri maaşlarını zamsız olarak aldı. Zam farkları önümüzdeki günlerde yatırılacak./Yeni Şafak