HAKKARİ İL SESİ GAZETESİ-HİKMET TEMEŞ
Hakkâri’de ve bölge genelinde son haftalarda artan hava sıcaklıkları insanları etkilediği kadar aynı şekilde hayvanları da etkilemeye devam ediyor. İnsanlar serinlemek için farklı yollara başvururken hayvan sahipleri hayvanları içinde çeşitli yollara başvuruyorlar.
Bazı vatandaşlar sıcaktan dolayı bunalan hayvanlarını su kenarlarına götürüp özellikle sıcağa dayanamayan küçükbaş hayvan sahipleri ise küçükbaş hayvanları hem aşırı sıcaklıklardan korumak hem de hayvanların sağlığı için çok faydalı olduğu için koyunların üzerlerinde ki yünlerini kırkmaya başladılar.
Kırsal kesimlerde geçimlerini hayvancılık yaparak sağlayan vatandaşlar, yaz aylarında başlayan aşırı sıcaklıklardan dolayı hayvanlarını kırkmaya başladıklarını ifade ettiler. Hayvan sahipleri, koyunlar için üretilen özel makaslar ve koyun kırkma makineleriyle koyunlarını kırkarken, koyunlardan elde ettikleri yünlerle ihtiyaç olduğunda kendilerine yatak, yorgan, yastık ve minderler yapıyorlar. Köylüler ihtiyaç fazlası yünleri de yıkayıp çocuklarının çeyizlikleri için saklarken bazen de yünleri satarak ek gelir elde ediyorlar. Koyun kırkma sezonunda genelde her işlerinde oldu gibi köylüler bir araya gelerek işlerini İmece usulüyle yapmaya çalışıyorlar. Koyunlar kırkıldıktan sonra hastalık ve dış parazitlere karşı ilaçlanan su ile sahipleri tarafından yıkanıyorlar
. Hakkâri merkeze bağlı Otluca Köyünden hayvan besiciliği yapan Yakup Ayva isimli vatandaş, koyun kırkma sezonuna başladıklarını ve sezona 15 günlük bir gecikmeyle başladıklarını ifade ederek, koyunların nasıl kırkıldığını şöyle anlattı: "Hayvanın derisini kestiğimiz zaman açılan yaranın iyileşmesi zaman alır. Bu açında kırpma işlemleri, zevkli olduğu kadar dikkat edilmesi gereken çok önemli bir husustur. Yıllardır koyun kırpıyoruz. Her yıl koyunlarımızı kırptığımız için bu işin erbabı olduk. Günde ortalama 30 koyuna zarar vermeden kırpıyorum. ”
Kırkılan yünleri temizleyip işlendikten sonra döşek, yorgan ve yastık yapımında kullandıklarını ve havaların ısınması ile birlikte koyunların daha rahat etmeleri için yünlerini kırktıklarını söyleyen Ayva “Kırkılan yünleri temizlendikten ve işlendikten sonra döşek, yorgan ve yastık yapımında kullanıyoruz. Havaların ısınması ile birlikte koyunların daha rahat etmeleri için yünlerini kırptık. Bu sayede hayvanın üzerindeki ağırlık kalkıyor. Hayvanların gelişimine katkı sunuyor. Et ve süt verimleri artıyor. Hayvanların sıhhati açısından da kırpma işlemi önemli. Yılda bir veya 2 kez havyaların kırpma işlemini yapıyoruz" şeklinde konuştu.
Koyun, kuzu ve keçilerin kırkma işlemlerini havalar ısınmaya başlayınca yapmaya başladıklarını belirten koyun çobanı ise, koyunların yünlerinin tam uzadığı yaz aylarında kırkma işlemi yaptıklarını, bunun nedeninin de hem koyunun etinin iyi olması hem de aşırı sıcaklardan etkilenmemesini sağlamak olduğunu belirterek, "Koyun, kuzu ve keçilerin kırkma işlemlerini havalar ısınınca yapıyoruz.
O zaman yünleri tam uzar ve yaz aylarında kırkma işlemine başlarız. Bunun nedeni de hem koyunun etinin iyi olması hem de aşırı sıcaklardan etkilenmemesini sağlamaktır. Günde 15 ila 20 koyun ancak kırkabiliyoruz. Her koyundan yaklaşık 1 buçuk kilo yün çıkıyor. Bu yünler döşek ve yorgan yapımında kullanılıyor.
Eskiden annelerimiz, ninelerimiz bu kırptığımız koyunların yünlerinden elde ettikleri ipleri çeşitli kökboyaları ile renklendirerek kazaklar, çoraplar, eldivenler, halılar ve kilimler dokuyordu. Şimdi bu iş en aza indi. Kısmen sadece köylerde yapılıyor” ifadelerini kullandı.
